?irk ve tehlikeli sözler
22-A??r bir hastal??a dü?üp de, (Allah’?m can?m? al da, istersen kâfir olarak al)demek. 15-(Yahudi ve Hristiyanlar?n Allah’a inananlar? Cennete gidecek) demek. Beyinizle nikâh?n?z?n sahih olmad???n? kabul etmeniz yeter.
Selâma daha güzel bir ?ekil de kar??l?k vermek gerekir. “es-Selâmu aleykum” diyene “ve aleykumu’sselâm ve rahmetullâhi ve berekatuhu” denmelidir. “Yaya giden iki ki?i kar??la?t?klar?nda hangisi önce selâm verirse o daha fazla ecir kazan?r.” “Cimrilikten sak?n?n, çünkü cimrilik sizden öncekileri helâk etmi?, onlar? birbirlerinin kanlar?n? dökmeye, haram? helal görmeye yönlendirmi?tir…” (Müslim, Birr 56). “Elinden geliyorsa…” deniliyor, zaten gerçek anlamda elinden ne geliyor ki?
- Allah’a iman etmekle yücelir, küfürde kalmakla k?ymetini kaybeder.
- Onun bu yeminleri dört ?ahit yerine geçmektedir.
- Bir?eyi çok görse demek, çok ?ey görse demektir.
Özellikle Fahreddin er-Râzî tesiri alt?nda geli?en Mâverâünnehir havzas?n?n tahkik gelene?i f?k?h, kelâm, felsefe (mant?k, siyaset dü?üncesi ve ahlâk), dil bilimi ve dil felsefesi alanlar?nda bilhassa Osmanl? medrese ve ilim gelene?inde kal?c? etkiler b?rakm??t?r. Bu durum ana hatlar?yla modern döneme kadar devam etmi?, nihayet klasik tav?r ortaya ç?kan yeni meseleleri halletmede yetersiz kalmaya ba?lay?nca yeni aray??lar gündeme gelmi?tir. Konu?malarda dikkat çeken di?er olumsuz özellikler aras?nda muhatab?n sözünü kesmek ve itidalsiz bir ses tonu kullanmak da say?labilir. ?slam ahlak?n? ya?amayan insanlar aras?nda konu?ana kulak vermemek birbirinin sözünü dinlememek ayn? anda tart??arak ve üste ç?karak konu?mak gevezelik olarak tabir edilen gereksiz konu?malar yapmak al???lm?? tav?rlard?r. Her biri kendi dal?nda uzmanla?m?? kimseler bile kimi zaman nezaketten ve sayg?dan tamamen uzak bir üslup sergileyebilmektedirler. Bu gibi ki?iler birbirlerinin anlatt?klar?ndan istifade etmek yerine kibirli bir üslupla kendi sözlerini dinletip kabul ettirmeye çal???rlar. Müslümanlar?n ise kendilerini ön plana ç?karmak, öne geçip üste ç?kmak, son sözü söylemek gibi nefsani amaçlar? yoktur. Bu nedenle üsluplar? itidalli ve sakindir. Kur’an ahlak?ndan kaynaklanan nezaket anlay??lar? gere?i önceli?i her zaman birbirlerine tan?r, birbirlerinin anlatt?klar?ndan en iyi ?ekilde istifade etmeye çal???r ve cahilce tav?rlar göstermekten kaç?n?rlar.
Bu aç?dan iman konular? Kur’ân-? Kerîm’in tamam?ndan olu?ur. Bunlar da ulûhiyyet, nübüvvet ve sem‘iyyât bölümleridir. Bu âlimler irade ve kader meselesini ulûhiyyetin s?fatlar bahsi, kitaplar ve melekler konusunu da nübüvvet bölümü içinde mütalaa etmi?lerdir. Kur’ân-? Kerîm, dünya ve âhiret mutlulu?unu inanç ve iyi davran???n (iman ve amel-i sâlih) beraberli?ine ba?lam??, birçok hadiste imanla amel yan yana zikredilmi?tir. Hadisleri konular?na göre tasnif eden Kütüb-i Sitte müelliflerinin dördü (Ebû Dâvûd ile Nesâî hariç) eserlerinde imana müstakil birer bölüm ay?rm?? ve burada iman ilkelerinden çok iman?n ürünü olan amelleri s?ralam??t?r.
Senin Rabbin hakk? için, onlar aralar?nda ihtilâf ettikleri meselelerde seni hakem k?l?p, sonra da verdi?in hükümden ötürü içlerinde hiçbir s?k?nt? duymaks?z?n sana tam bir teslimiyetle ba?lanmad?kça iman etmi? olmazlar.” (Nisa, 4/65). “Her mükellefin -faydal? sözlerden ba?ka- dilini her sözden korumas? laz?md?r. Faydadan uzak bir söz uzad???nda, sünnet olan, onu kesmektir. Çünkü mübah olan bir söz k?sa zamanda harama veya mekruha çekilebilir.” Allah Teâlâ cümlemizi, sözü dinleyip en güzeline tabi olan hâlis kullar?ndan eylesin! Bir kimse di?eri ile evlenmek, ortak veya kom?u olmak, ona bir ?eyi emanet etmek, onunla bir i? yapmak, ondan din ilmi ö?renmek… Istedi?inde kendini korumak isteyen taraf, kar?? taraf? tan?yan birisine “onun nas?l bir kimse oldu?unu” sorarsa, bildi?i kusurlar?n? aç?klamas? gerekir. Söyledi?imiz sözler e?er o insan? rahats?z edecek sözlerden ise, niyetimiz ne olursa olsun söylememek gerekir. Çünkü o ki?inin ho?una gitmezse bu g?ybet olur.
Yani, zengin kom?usuna haset eden adam?n temel hedefi, kendisinin zengin olmas? de?il, kom?usunun fakir olmas?d?r. Bu ise, ancak münaf?klara yak??acak kadar a?a?? ve baya?? bir dü?üncedir. Bunlardan alayl? bir ?ekilde bahsedilmesi sözkonusu ki?inin kalbini k?rar. G?ybet eden hangi kimse, g?ybet ederken üzülür? Hâlbuki günah? üzülmeden i?lemek küfürdür. Küfür alameti olan söz ve i?leriyapan, hükmen kâfir olur. Soruldu?unda,g?ybetin haram oldu?una inan?yorsa ona kâfir denmez.